Sobór
Watykański II poucza nas w Konstytucji o Liturgii świętej: „Kościół bardzo
troszczy się o to, aby chrześcijanie podczas tej tajemnicy wiary (tzn. Mszy
św.) nie byli obecni jako obcy i milczący widzowie, lecz aby przez obrzędy
i modlitwy tę tajemnicę dobrze zrozumieli, w świętych czynnościach
uczestniczyli świadomie, pobożnie i czynnie, aby byli kształtowani przez słowo
Boże, posilali się przy stole Ciała Pańskiego i czynili Bogu dzięki, a
składając niepokalaną Ofiarę nie tylko przez ręce kapłana, lecz także razem z
nim, uczyli się samych siebie składać w ofierze i za pośrednictwem Chrystusa,
z każdym dniem doskonalili się w zjednoczeniu z Bogiem i wzajemnie ze sobą,
aby w końcu Bóg był wszystkim i we wszystkich” (KL 48).
„Msza
święta jest Ofiarą, którą składa Ojcu Niebieskiemu wspólnie z wiernymi Jezus
Chrystus, Kapłan i Żerstwa w jednej osobie.”
Najważniejszą
część Mszy św. stanowi modlitwa eucharystyczna, która do reformy liturgicznej
była tylko jedna, całkowicie niezmienna, więc nosiła nazwę kanonu (stałej reguły).
Dzisiaj są trzy do wyboru....Kanon jest to modlitwa uwielbienia i
dziękczynienia, którą kapłan za przykładem Chrystusa wypowiada nad chlebem i
winem, przez co następuje konsekracja darów i obchodzona jest pamiątka
śmierci i zmartwychwstania Chrystusa.
W
uwielbienie od początku włączona jest modlitwa o przeistoczenie darów i o
uświęcenie przyjmujących je oraz modlitwy wstawiennicze, które wymieniają tych,
za których składana jest Ofiara...
Pierwszą
literą kanonu jest T....Te igitur... Ciebie więc...- słowa te nawiązują
do Prefacji, która uwielbiała dobroć Bożą. Właśnie dlatego, że Bóg jest dobry,
raczy wysłuchać naszej prośby.
Pobożność
przepisywaczy średniowiecznych starała się jak najbardziej owe T
upiększyć. Z biegiem lat inicjał wciąż ozdabiany zabierał coraz więcej miejsca,
a że kształtem przypominał krzyż Zbawiciela, rozwinął się ostatecznie w osobny
obraz Ukrzyżowania, zajmując w Mszale całą stronę...
Poważny,
archaiczny styl kanonu odznaczał się ciekawą osobliwością. Była nią tendencja
do tautologii przez gromadzenie jednoznacznych wyrażeń. Spotkać więc można
zestawienia dwuczłonowe:... pokornie błagamy i prosimy... ażebyś przyjął i
pobłogosławił...wyznawcami katolickiej i apostolskiej wiary...w święte
i czcigodne ręce swoje...z Twoich dóbr i darów...
-zestawienia
trójczłonowe: Żerstwę czystą, Żerstwę świętą, Żerstwę nieskalaną....oraz
pięcioczłonowe:... stwarzasz, uświęcasz, ożywiasz, błogosławisz i nam
użyczasz...
Modlitwy
kanonu mają uwydatnić i skomentować słowa konsekracji. Można wyróżnić wśród
nich te przed przeistoczeniem darów, te, które towarzyszą konsekracji oraz
modlitwy po przeistoczeniu (m.in. o nasze usposobienie ofiarne), kończące się
uwielbieniem Trójcy Najświętszej:
:...przez
Chrystusa, w Chrystusie i z Chrystusem - Tobie Boże, Ojcze Wszechmogący, w
jedności Ducha Świętego wszelka cześć i chwała... przez wszystkie wieki
wieków... Amen!
opr. J. Kapelska